Column uit de noodopvang: Gevangen of eindelijk echt vrij?

In de noodopvang barst het van het talent, van ambities, van creatieve plannen om iets te ondernemen. Zo is er een redactie ontstaan van dichters, schrijvers, kunstenaars en reporters die de komende tijd gaat werken aan kopij voor een eigen magazine. Schrijver Firas Kalousie geeft met een maandelijkse column geïnspireerd door de noodopvang alvast een voorproefje. Hij ontvluchtte zijn land omdat het een gevangenis is, maar wacht ook nu in Nederland nog altijd op de terugkeer van echte vrijheid.

Ik zat nog nooit in mijn leven gevangen noch ben ik om een of andere reden vastgehouden. Sinds ik de oorlog ontvluchtte, op de vlucht voor iets waarvan ik niet precies weet wat het is, verwarren zaken mij en zijn mijn gedachten in de war over de redenen van mijn verblijf.

Ontsnapte ik aan de dienstplicht? Voer ik oppositie als politicus? Of zoek ik een beter leven? Het verwart me wat de redenen voor mijn vlucht en mijn toevluchtsoord zijn. Waarom en waar? Ja, ik vluchtte uit mijn thuisland. Mijn grootste opdracht is dat ik geacht ben bewaarder te zijn van mijn herinneringen, zorgen en vreugde. Hoe pijnlijk en moeilijk is het om weg te rennen van je moeder? Het lijkt erop dat mijn thuisland een grote gevangenis is van waaruit iedereen wil ontsnappen. Naar buiten, naar een nieuw leven met nieuwe adem, niet besmeurd door onderdrukking, onrecht, honger, manipulaties en concessies.

Vluchten is de bittere oplossing voor de chronische ziekte die mijn land heeft getroffen. We zijn met onze instemming ontworteld en werden naar het buitenland verdreven door onze eigen beslissing. Toen ik in Ter Apel aankwam verkeerde ik in een erbarmelijke toestand. Ik voelde niets. Ik verhuisde van het ene naar andere azc. Langzamerhand bekroop mij een vreemd gevoel, een gevoel dat ik al eerder kende.

Als een toerist in een hotel
Het gevoel dat ik in een prachtige gevangenis woonde die werd geleid door mensen die ons goed behandelen. Natuurlijk ik kan uitgaan en terugkomen wanneer ik wil, en ik woon zelfs op een cruiseschip, zoals toeristen in een hotel. Er is iemand die onze kamers schoonmaakt en de lakens wast. Elektriciteit, water en het internet is altijd beschikbaar. Maar!!! Waarom heb ik dit gevoel? Ik schaam me om het te uiten. Het voelt ondanks alles alsof ik in de gevangenis zit! Ik weet niet waarom. Zijn het trauma’s uit het verleden die wakker worden in een nieuwe realiteit? Moet ik alles als nieuw zien? Een nieuwe taal leren spreken?

Misschien is de reden dat ik eerder ziek was bij mijn moeder en dat ik nu gestraft word door een psychologische gevangenisstraf? Of misschien ben ik ongeorganiseerd en maakt het nieuwe systeem dat mij hier wordt opgelegd dat ik me verstikt voel en gevangen. Als ik het restaurant binnenga moet ik ontsmettingsmiddel op mijn handen doen, ik eet op gezette tijden. Om een kopje thee te kunnen drinken beweeg ik heen en weer tussen mijn kamer en de salon opdat ik mijn theezakjes niet kwijtraak. Ik wacht op berichten van de overheid. Ik vraag receptionisten en vrienden die vloeiend Engels spreken om hulp. Ik rook bovendeks en ben gedwongen te wachten en wachten en wachten.

Wachten op interviews met de IND, de advocaat, de dokter, het ziekenhuis, wachten op het BSN, wachten op de identiteitskaart, wachten op een huis, wachten met studeren, wachten tot ik mag werken en normaal kan bewegen zoals voorheen in mijn thuisland, mijn grote oude gevangenis.

Ik voel dat ik leef als een gevangene die weet wat hij moet doen met de ruimte en tijd die hem worden opgelegd, als een goede dienaar die eet. Hij drinkt en leeft zijn nieuwe leven met een positieve representatie van zichzelf en van anderen, terwijl hij droomt van vrijheid en zich afvraagt. Is de droom een gevangenis? Zit de hoop gevangen? Is veroordeling een gevangenis? Of is het de tijd? Ik weet het niet…